1

Krok pierwszy:
Praktyki codzienne

Ekologiczny potencjał pracowniczy 
Warto przyjrzeć się już istniejącym prośrodowiskowym zachowaniom pracowniczek i pracowników. Być może w zespole są osoby, które z własnej inicjatywy edukują innych o prawidłowej segregacji śmieci, dzielą się wiedzą na temat materiałów z recyklingu albo interesują się ekologicznymi praktykami w zarządzaniu czasem pracy. Dobrze jest się więc zorientować, w których obszarach możesz skorzystać z doświadczenia pracowniczego. Inspiracja płynąca z codziennych praktyk jest dobrym początkiem do wprowadzania bardziej złożonych procesów (zobacz: ZIELONE ZESPOŁY). 

Edukacja ekologiczna
Wiedza, zainteresowania i umiejętności ludzi z zespołu są niezwykle cenne w rozpowszechnianiu dobrych praktyk ekologicznych. Ważne narzędzia edukacyjne stanowią klarowne instrukcje i zalecenia, ale też zapewnienie niezbędnej infrastruktury. Przykładowo: jeżeli chcecie zacząć pić kranówkę, ustalcie to z całym zespołem, a także zapewnijcie karafki i szklanki. Odpowiednią segregację śmieci wesprzyj infografikami z przykładami, co i dokąd powinno trafić. W niektórych instytucjach usuwa się kosze z poszczególnych pomieszczeń i ustawia je w tych miejscach, w których jest przestrzeń na kilka kubłów do segregacji. Instrukcje lub zachęty dotyczące zrównoważonych sposobów korzystania z zasobów warto umieszczać w widocznych miejscach. Należy także wspierać powstawanie wewnętrznych kółek samokształceniowych, w ramach których pracownicy i pracowniczki mogą dzielić się wiedzą na temat ekologii (zobacz: PRACOWNICZKI i PRACOWNICY, ZIELONE ZESPOŁY).

Wyłączanie nieużywanych sprzętów 
Zawsze wyłączaj wszystko, czego nie używasz, i nie zostawiaj urządzeń elektrycznych podłączonych do gniazdka w trybie czuwania. Korzystaj z listew, do których można podpinać urządzenia. W ten sposób nie będziesz musiał(a) wyłączać pojedynczych sprzętów. 

Picie kranówki
W polskich miastach można pić wodę z kranu bez przegotowania. Zazwyczaj niepotrzebny okazuje się nawet filtr – zgodnie z normami Unii Europejskiej woda z kranów jest wielokrotnie filtrowana. Bywają jednak osoby oporne w tej kwestii. Niektórym woda z kranu nie smakuje (rozwiązaniem może być dodanie mięty czy cytryny), bywa też tak, że zły stan rur sprawia, iż woda okazuje się niezdatna do picia (wówczas niezbędne jest pozostawienie filtrów). Zachęcaj uczestników i uczestniczki organizowanych wydarzeń do przynoszenia ze sobą wielorazowych butelek. Upewnij się też, że mają łatwy dostęp do wody. Zadbaj o to, by butelki wielorazowe były dostępne w sprzedaży na miejscu. Jeśli konieczna jest woda butelkowana – to w szklanych butelkach (zobacz: BUDYNEK oraz TECHNOLOGIE INFORMACYJNO-KOMUNIKACYJNE) 

Kontrolowanie temperatury
Warto zadbać o to, żeby pomieszczenia nie były przegrzane. Przydatne jest umieszczenie termostatów na grzejnikach, ale należy pamiętać, żeby ich nie zasłaniać ani nie zakrywać. Przy krótkim i regularnym wietrzeniu nie trzeba zamykać zaworów grzejnikowych. Powinno się to robić w sytuacji, kiedy okna są uchylane na dłużej, ponieważ ciepło wydostaje się wtedy na zewnątrz. Podobna zasada dotyczy klimatyzacji. Kiedy włączacie klimatyzację, zamykajcie wszystkie okna. Pracowniczki i pracownicy powinni zostać poinformowani o optymalizowaniu działania klimatyzacji lub odpowiednie ustawienia należy wprowadzić odgórnie. System klimatyzacyjny wymaga także regularnych przeglądów – w innym bowiem wypadku pobiera więcej energii, niż powinien (zobacz: https://20stopni.pl).

Właściwe oświetlenie
Staraj się wykorzystywać światło naturalne tam, gdzie to ty6lko możliwe, oraz dopasować jego natężenie do charakteru wykonywanej pracy. Czasami potrzebujesz oświetlenia punktowego (np. do czytania), a niekoniecznie ogólnego. Na energooszczędność systemu oświetleniowego wpływa także jego konserwacja. Zadbaj więc o jego regularne czyszczenie. 

Redukcja odpadów
Warto przyjrzeć się wykonywanym zakupom oraz odpowiedniej segregacji śmieci. Należy przy tym zadbać o świadomy wybór produktów pod kątem ich opakowania. Zazwyczaj oznacza to, że im mniej opakowania – tym lepiej. Ewentualnie pozostaje wybór opakowania wielokrotnego użytku albo z materiałów recyklowanych. Wybieraj produkty, których można ponownie użyć, i umieszczaj je w odpowiednich pojemnikach. 

Ograniczenie zużycia plastiku 
Działania w tej kwestii mogą wspierać takie praktyki jak picie wody z kranu w szklankach, a nie z plastikowej butelki. Warto zastanowić się nad całkowitym wycofaniem jednorazowego plastiku z organizacji. Można to zrobić na różne sposoby. Jednorazowy plastik jest używany często podczas cateringów. Warto więc przyjrzeć się alternatywnym rozwiązaniom, takim jak korzystanie z naczyń i sztućców wielokrotnego użytku. Jeśli już musisz użyć „jednorazówek”, wybierz te wykonane z materiałów kompostowalnych (z trzciny cukrowej, kukurydzy) lub – w dalszej kolejności – biodegradowalnych (z otrębów, drewna, papieru; zobacz: PRODUKCJA WYDARZEŃ, PRODUKCJA: MATERIAŁY).

Weronika Zalewska, Bez tytułu (Plastik niezmiennie nie oddycha), mixed media, 2021

Ograniczenie zużycia papieru
Wprowadź odgórnie domyślne ustawienia drukarek dla całej instytucji: druk dwustronny, odcienie szarości, nasycenie 80%. Niektórych materiałów papierniczych można użyć wielokrotnie – należą do nich m.in. koperty, częściowo zadrukowane kartki czy karteczki post-it

Ręczniki papierowe albo suszarki do rąk
Żadne z tych rozwiązań nie jest idealne. Z ręczników korzysta się jednorazowo, ale suszarki także zużywają zasoby. Wszystko zależy od sposobu produkcji prądu, jego poboru oraz sposobu utylizacji odpadów. Jeżeli w instytucji nadal używa się ręczników papierowych, warto wybierać te, które pochodzą z recyklingu. Pamiętaj, że gdy są one zabrudzone, trafiają do odpadów zmieszanych, a więc nie ma możliwości ich ponownego wykorzystania. W miejscach,  w których udostępnia się ręczniki papierowe, powinna się pojawić informacja, że do wytarcia dłoni wystarczy jeden arkusz. Suszarki, które osuszają ręce poprzez nieogrzane powietrze (w ciągu 12 do 20 sekund) i pobierają mniej prądu (około 1,5 kW zamiast 2,4 kW), to zdecydowanie bardziej zrównoważony wybór niż ręczniki (zobacz).

Jadłodzielnia
Pomysły na dzielenie się jedzeniem mogą się przejawiać w bardzo zróżnicowany sposób. Należą do nich jadłodzielnie. Są to lodówki lub szafki zakładane w ogólnodostępnych miejscach. Na pojemnikach z jedzeniem powinna być informacja o terminie przydatności.

Baza materiałów biurowych
Warto dzielić się materiałami, a nie kupować osobne zestawy do pracy dla każdego działu. Pamiętaj, żeby korzystać z nich w racjonalny sposób. 

Zrównoważony transport
Można go praktykować na różne sposoby: dojazd do pracy rowerem czy komunikacją publiczną albo podwożenie się samochodami. Podróże służbowe odbywają się czasami za pomocą własnych lub wynajętych aut. Można się zastanowić nad różnego rodzaju zachętami dla pracowników i pracowniczek, tak aby decydowali się na korzystanie ze zrównoważonego transportu. Warto też zdefiniować, jakie podróże można odbywać jakimi środkami – np. że krajowe podróże służbowe nie obejmują lotów, natomiast liczba lotów międzynarodowych w ciągu roku nie może przekraczać ściśle określonego limitu. 

Może cię również zainteresować