Przewodnik

Przewodnik „Kultura dla Klimatu” ma na celu wsparcie praktyków i praktyczek kultury we wprowadzaniu proekologicznych zmian w obszarze ich działalności. 

Porady w naszym przewodniku pisane są z perspektywy instytucji kultury, czyli najbardziej rozbudowanych form organizacji. Poruszamy się tu zarówno po tzw. obszarach “miękkich”, jak i tych “twardych”, kreatywnych i relacyjnych, administracyjnych i budżetowych – starając się jak najpełniej objąć działania prowadzone w kulturze. Mamy nadzieję, że dzięki przyjęciu wielopoziomowej perspektywy i uwzględnieniu różnych pól aktywności z łatwością odnajdą tu ważne dla siebie wskazówki nie tylko pracownicy i pracowniczki instytucji, lecz także działacze i działaczki nieformalnych organizacji kulturalnych czy niezależni twórcy i niezależne twórczynie.

Staramy się podchodzić do tematu ekologii kultury całościowo. Nasz przewodnik nie kończy się na opisaniu klasycznie rozumianych „praktyk ekologicznych” (takich jak segregacja śmieci, oszczędzanie energii, powtórne użytkowanie materiałów). Praktyki te stanowią dla nas jeden z elementów szerszego modelu ekologii kultury, w którym postrzegamy instytucję jako organizm złożony z powiązanych ze sobą obszarów – zależnych od siebie i wzajemnie się przenikających. Też jako organizm, stanowiący część większego ekosystemu. 

Przewodnik prezentuje stan wiedzy z początku 2021 r. W miarę pojawiania się nowych danych i informacji będziemy starać się aktualizować poszczególne jego fragmenty. Choć jako autorki przewodnika próbowałyśmy sięgać po różnorodne przykłady, to na co dzień mieszkamy i pracujemy w Warszawie (i w sposób naturalny warszawskie doświadczenia są nam najbliższe), co może ujawniać się w nadreprezentacji stołecznych przykładów. Dlatego liczymy na informacje o innych inicjatywach, które pozwolą nam stale uzupełniać ten wspólny zasób wiedzy. 

Pól potrzebnych działań na styku ekologii i kultury jest bardzo dużo, może więc się wydawać, że jest to zadanie trudne i złożone. Ciągle żywy pozostaje też mit, że ekologia musi być droga. Tak naprawdę jednak wiele rozwiązań to rzeczy proste, polegające w dużej mierze na zmianie nawyków. Nie bez powodu „pierwszy krok” w naszym przewodniku – który obejmuje przykłady drobnych transformacji, leżących naprawdę w zasięgu ręki – zawiera najwięcej rekomendacji. Ekologizacja kultury nie oznacza też nienagannego wprowadzania wszystkich zmian od zaraz. Warto zacząć od tych, na które mamy bezpośredni wpływ, by następnie sukcesywnie wdrażać kolejne. 

W zbiorowym działaniu widzimy szansę na realną, systemową zmianę modelu funkcjonowania kultury i – co za tym idzie – wspólną odpowiedź na wyzwania kryzysu klimatycznego i ekologicznego. Kultura dla Klimatu razem może więcej.

Jak korzystać z przewodnika? Wybierz dogodny dla siebie sposób:

Dla tych, którzy i które chcą sprawdzić, co konkretnie mogą zrobić w określonym obszarze kultury i chcą zacząć zmianę od pola, na który mają największy wpływ.

Dla tych, którzy i które chcą przeprowadzić systematyczną (i systemową) zmianę, obejmującą całą organizację, poczynając od kroków najprostszych, by w kolejnych etapach przejść do działań bardziej skomplikowanych.

1

Krok
pierwszy

Sprawdź, od czego zacząć wprowadzanie zmian w Twojej organizacji. Ten etap wymaga Twojego zaangażowania w autodiagnozę miejsca pracy, ale nie wymaga pomocy eksperckiej ani nakładów finansowych. Wszystkie kroki na tym poziomie możesz wykonać własnymi siłami. Nie są one czasochłonne, obejmują głównie zwiększanie wewnętrznej świadomości, zmianę nawyków, wdrażanie prostych rozwiązań.

2

Krok drugi

Ten etap obejmuje wdrażanie zmian, które wymagają więcej czasu. Wiąże się z przeformatowaniem niektórych rozwiązań funkcjonujących w organizacji, w tym decyzji i zmian dotyczących procedur, małej infrastruktury, materiałów czy sprzętu, ale także strategii działania w poszczególnych obszarach. Może pociągać za sobą konieczność przeprowadzenia konsultacji eksperckich i w niektórych przypadkach pewnych nakładów finansowych. Wymaga współpracy między działami i szerszego zaangażowania zespołu, by wdrażane zmiany wzajemnie się wspierały i były spójne dla całej organizacji.

3

Krok trzeci

Trzeci etap obejmuje działania systemowe – wdrażanie przygotowanych wcześniej procesów i rozwiązań. Znajdują się tu też inicjatywy, które wymagają dużych zmian infrastrukturalnych i/lub dużych nakładów finansowych, i/lub zaangażowania większej liczby innych podmiotów. Poszczególne instytucje czy organizacje powinny zadbać o to, by zwieńczeniem ich kroków był zewnętrzny audyt wprowadzonych zmian. Wnioski wyznaczą kierunek dla ekostrategii na kolejne lata.