Na tym etapie skup się na edukacji wewnątrz instytucji, kształtowaniu nawyków i minimalizacji zużycia zasobów.

Głównym celem na tym etapie są praktyki oszczędnościowe w korzystaniu z wody, urządzeń ciepłowniczych, chłodniczych i elektrycznych

Ekologiczne rozwiązania pozwalają ograniczyć zużycie energii, zmniejszyć emisję dwutlenku węgla oraz ilość odpadów poprzez wybór odpowiednich sprzętów i ich recykling. Technologie cyfrowe odpowiadają za podobną ilość globalnego CO₂ co przemysł lotniczy. Za Internetem stoi fizyczna infrastruktura działająca 24/7, która zasilana jest elektrycznością pochodzącą z paliw kopalnych. Najłatwiejsze do wprowadzenia działania prośrodowiskowe obejmują przede wszystkim: ekologię informacji, odpowiednia standardy związane z obsługą e-maili oraz właściwą utylizację sprzętu.

Jeśli jesteśmy zarządcą zielonego terenu warto zwrócić uwagę w jaki sposób jest ona pielęgnowana oraz w jaki sposób pielęgnują ją nasi sąsiedzi. We wszystkich działaniach ekosystemowych warto zwracać uwagę na to, co dzieje się obok nas, by wspomagać zmianę całościowo i rozszerzać obszar siedlisk dla zwierząt w mieście.
Pierwszym krokiem byłoby po prostu zaniechanie niekorzystnych działań, tj. usuwanie opadłych liści i drobnych gałęzi, czy nadmierne koszenie trawy.

Dobre sąsiedztwo to szczególnie celny temat pomagający w odnajdywaniu i rozwijaniu działań na rzecz klimatu. Dzieje się tak po części dlatego, że wiele instytucji realizuje projekty mające na celu rozwijanie lokalnych i sąsiedzkich partnerstw. Również w licznych programach na stałe pojawiły się elementy podejmowania działań w najbliższym otoczeniu. Coraz więcej instytucji zapewnia wspólną zieloną przestrzeń dla sąsiadów przy swoich budynkach. Dbamy też o świat przyrodniczy: pojawiają się łąki kwietne, ogrody społeczne i ule dla miejskich pszczół. Dodanie do tych doświadczeń tła działalności ekologicznej nie będzie więc trudne, może natomiast pogłębić znaczenie tych aktywności. Można też spróbować wpleść je w pozostałe elementy programów instytucji.

Podejmowanie tematu pracowniczek i pracowników – a ściślej rzecz ujmując: praw pracowniczych – w kontekście zmian klimatycznych i kryzysu ekologicznego może budzić pewne zdziwienie. Jednak zmiana idąca za pojęciem ekologizacji nie może pominąć spraw dotyczących osób zatrudnionych w instytucjach kultury. Reguły maksymalnej eksploatacji zasobów z nastawieniem na zysk funkcjonują w każdym sektorze, także w kulturze – i również tu wymagają rewizji.
Eksploatacja, hierarchizacja, nierówność, dyskryminacja, wyzysk – to słowa znane nam z obowiązującego sytemu gospodarczego, w który uwikłany jest świat przyrody. Przenoszą się one niestety także do świata relacji społecznych. Wprowadzając więc zmiany w sposobie funkcjonowania instytucji kultury, nie można ominąć autorefleksji na temat warunków, jakie panują wewnątrz niej. To podstawowy organizm, o którego dobrostan należy dbać i za który wspólnie musimy wziąć odpowiedzialność.

Rozejrzyj się wśród koleżanek i kolegów z pracy – z pewnością znajdziesz osoby sojusznicze zainteresowane ekologizacją Waszej instytucji. Powołajcie zielony zespół oddolnie bądź przedstawcie ten pomysł kadrze kierowniczej. Tworząc zespół, będziecie mogli_ły wzajemnie wspierać się w działaniach.

Pierwszy krok to rewizja dotychczasowego planowania produkcji i użytkowania materiałów. Zastanów się, w jaki sposób możesz ograniczyć zamawianie i produkowanie nowych rzeczy, jak możesz wykorzystać posiadane już zasoby i zadbać o ich wielorazowy użytek, jak je przetworzyć, jakich pułapek produkcyjnych i jakich produktów unikać, by nie wytwarzać zbędnych śmieci. Przejście w świadomy sposób przez etap decyzyjny to klucz do zrównoważonej produkcji.

Celem jest ograniczenie emisyjności wynikającej m.in. z formatu wydarzenia, transportu, noclegów, zakupów, cateringu czy promocji. Choć zrównoważona produkcja może wydawać się trudna, polega głównie na zmianie nawyków i budowaniu świadomości ekologicznej. Zaczynaj od obszarów, na które masz bezpośredni wpływ, a kolejne działania wprowadzaj stopniowo.

Na pierwszym etapie dokonaj rewizji dotychczasowych działań promocyjnych. Zastanów się, jak zmniejszyć liczbę druków, jak lepiej wykorzystać posiadane materiały i zasoby, jak wybierać bardziej świadomie narzędzia promocji i odpowiedzialnie komunikować prośrodowiskowe działania.

Na tym etapie instytucja może przeprowadzić analizę dobrych praktyk oraz pomysłów z pomocą pracowniczek i pracowników.

Na pierwszym etapie ważna jest ocena aktualnej sytuacji w instytucji, czyli odpowiedź na pytanie: w jakich ilościach zużywane są zasoby. Na początku warto wybrać obszary, które łatwo poddać monitoringowi, takie jak zużycie energii, wody, papieru czy paliwa w samochodach służbowych. Potrzebne informacje znajdziesz na licznikach albo fakturach.

Najpierw dokonaj rozpoznania potrzeb własnej organizacji oraz doceń swoje zasoby – przede wszystkim ludzkie (i związane z tym kompetencje), ale też te materialne czy prawne. Zmapuj lokalne otoczenie. Porozmawiaj z innymi osobami i instytucjami o wspólnych potrzebach i problemach. Być może okaże się, że na ten moment niemożliwe jest zawiązanie współpracy instytucjonalnej, natomiast można to zrobić na poziomie współpracy konkretnych ludzi. Dobrze jest zaczynać od mniejszej inicjatywy i rozwijać ją z kolejnymi dołączającymi osobami i organizacjami.

Daj sobie czas na refleksję. Etap projektowania i planowania jest niezwykle istotny – to wtedy decydujesz o wielu rozwiązaniach, które będą kształtowały charakter Twoich inicjatyw. Zastanów się, na ile będą przyjazne dla środowiska – zarówno tego naturalnego, jak i środowiska pracy. Przyjrzyj się kontekstom tworzącym bazę dla programu ekologizacji instytucji kultury: otaczającej nas nadprodukcji, koncepcji postwzrostu, idei feministycznej instytucji kultury i kolektywów troski. Dokonana na tym etapie krytyczna autodiagnoza może Ci pomóc w przemodelowaniu dotychczasowych wzorców i wprowadzeniu alternatywnych scenariuszy działania.

Odpowiedzialna społecznie i ekologicznie instytucja kultury stara się nie zwiększać popytu na towary i usługi, by napędzać rynek, oraz świadomie dobiera partnerów gospodarczych i biznesowych. Na tym właśnie polega ekoetyka współpracy.

Klimatyczny Stan Wyjątkowy to moment, gdy konieczna jest edukacja i praca na rzecz rozwoju świadomości proekologicznej wewnątrz i na zewnątrz instytucji. Uwzględniaj środki finansowe na takie działania w budżetach prowadzonych projektów. Pamiętaj, że kluczem do zrównoważonego budżetu jest odpowiednie planowanie.

Mapowanie zachodzącym zmian i aktualnych potrzeb powinno zachodzić na kilku poziomach: zarówno tych podejmowanych wewnątrz instytucji, polegających na praktykach i potrzebach poszczególnych pracowniczek i pracowników, jak i tych na zewnątrz, na które instytucja może odpowiedzieć. Chodzi tu o globalne wyzwania dotyczące skutków zmian klimatycznych i kryzysy ekologiczne. W pierwszym kroku najlepiej jest zadbać o proces nienachalnej edukacji, czyli takiej, która będzie zintegrowana z funkcjonowaniem instytucji.