Numer kroku: krok 3

Krok trzeci:
Wpływ na środowisko

Strategia zrównoważonego rozwoju instytucji
Na tym etapie warto przygotować strategię zrównoważonego rozwoju instytucji, opartą na zgromadzonych doświadczeniach i wiedzy. Do jej tworzenia można wykorzystać dane pochodzące z analizy wpływu instytucji na środowisko (minimalizacja zużycia zasobów, wyznaczenie limitów, zrównoważony łańcuch dostaw, audyt [zobacz: AUDYT, WPŁYW NA ŚRODOWISKO], rekomendacje zielonego zespołu [zobacz: ZIELONY ZESPÓŁ]). Praca nad strategią to wieloetapowy i złożony proces, do którego od samego początku warto zaprosić cały zespół i wspólnie ustalać, jakie są możliwości przeprowadzenia zakładanych zmian (zobacz: POLITYKA INSTYTUCJI).

Weronika Zalewska, Bez tytułu (Kiełkowanie wspólnoty), mixed media, 2021

Krok trzeci:
Partnerstwa
i koalicje ekologiczne

Partnerstwa z ruchami ekologicznymi
Zaproś grupy aktywistyczne albo ruchy klimatyczne do wspólnej pracy koncepcyjnej. To ważne i włączające narzędzie, bo z jednej strony wzbogaca Wasz program o odpowiednie treści i zapewnia rzetelną prezentację tematu, a z drugiej – oddajecie głos innym, mniej słyszalnym grupom czy ruchom. W ten sposób świadomie wykorzystujecie kapitał symboliczny, którym dysponuje każda instytucja kultury. Jest to też bardzo wymierne wsparcie dla tematu czy problemu, w ramach którego dana grupa lub ruch się zorganizowały. W obszarze sztuki przykład wielopodmiotowej współpracy stanowi wystawa Magiczne zaangażowanie, zrealizowana w Miejskiej Galerii Arsenał w Poznaniu. Oddawała ona głos m.in. ruchom ekologicznym Obóz dla Puszczy i Inicjatywa Dzikie Karpaty, na równi z kuratorkami(-rami), artystkami(-tami) i działaczkami(-czami).

Koalicje dla klimatu
Możesz też budować sojusze z innymi instytucjami i organizacjami z pola kultury. Nie od razu musisz zakładać międzymiastową sieć z najważniejszymi instytucjami z tego obszaru. O wiele lepiej jest zaczynać od węższej, ale głębszej współpracy lokalnej. Wtedy łatwiej znaleźć czas i przestrzeń na wypracowanie wspólnych celów i wartości, określenie kierunków działania. Jednym z najbardziej inspirujących koalicji sieci kultury na rzecz klimatu jest sieć MAST z Manchesteru.
Instytucje i organizacje kultury z Brna także założyły koalicje dla klimatu i wzywają władze miasta do ogłoszenia Klimatycznego Stanu Wyjątkowego (zobacz: https://www.kultura-klima-brno.cz/). Instytucje kultury i sztuki z czeskiej Pragi również tworzą sieć i ogłaszają Klimatyczny Stan Wyjątkowy. W swoim manifeście piszą wprost, że kultura i sztuka ponoszą współodpowiedzialność za ekologiczny i klimatyczny stan świata. Wskazują na konieczność wprowadzenia gruntownej zmiany prowadzenia instytucji (zobacz: http://umeniproklima.cz/).
Oprócz składania deklaracji i pracy w swoich instytucjach na rzecz zmian możesz dołączyć do grup roboczych o szerokim zasięgu. Takim przykładem jest zawiązana grupa „Wikipedia dla klimatu”, którą wspiera portal Nauka o Klimacie. Jak wiemy, Wikipedia to podstawowe źródło wiedzy niemalże dla wszystkich. Dlatego zasięg edukacyjny dobrze opracowanych haseł dotyczących kryzysu ekologicznego i klimatycznego będzie naprawdę duży.
Jako instytucje możemy też popierać ruchy klimatyczne. Nowo powstałe Wirtualne Muzeum Antropocenu, organizując pierwszą wystawę, zdecydowało, że wystawa oraz wydarzenia towarzyszące będą benefitem dla Inicjatywy Dzikie Karpaty. Oznacza to, że wszystkie pozyskane środki w ramach dobrowolnej zrzutki będą przeznaczone na potrzeby tej inicjatywy, która chroni drzewa Puszczy Karpackiej przed wycinką.

Wywieranie wpływu na regulacje 
Działając w partnerstwie, sieci czy innej wspólnocie na rzecz minimalizowania skutków kryzysu klimatycznego, warto stawiać przed sobą coraz bardziej ambitne cele. Swoją postawą i działaniami domagaj się zmian regulacji w urzędach miejskich i gminnych oraz aktywnie uczestnicz w kreowaniu lokalnych polityk ekologicznych, a w końcu też – wpływaj na trendy i zmiany prawa w skali kraju. Ten etap wymaga dużej siły woli i zaangażowania, dlatego działaj wspólnie z innymi osobami i podmiotami, nie zrażaj się porażkami.

Krok trzeci:
Ekoetyka współpracy

CSR, czyli społeczna odpowiedzialność biznesu
CSR (ang. corporate social responsibility) to strategia zarządzania, zgodnie z którą przedsiębiorstwa w swoich działaniach dobrowolnie uwzględniają interesy społeczne, aspekty środowiskowe czy relacje z różnymi grupami interesariuszy, w szczególności z pracownikami i pracowniczkami. W języku biznesowym bycie społecznie odpowiedzialnym oznacza inwestowanie w zasoby ludzkie, ochronę środowiska, relacje z otoczeniem firmy – i informowanie o tych działaniach. Istnieje szereg narzędzi, standardów i przewodników, które ułatwiają zarządzanie i implementację społecznej odpowiedzialności do strategii przedsiębiorstwa. Te najbardziej popularne to m.in.: SA 8000 (opublikowana w 1998 r.), AA 1000 (opublikowana w 1999 r.) czy opublikowana w 2010 r. norma ISO 26000.
CSR wykorzystuje szereg narzędzi, takich jak działania na rzecz lokalnej społeczności, działania proekologiczne, programy rozwojowe dla pracowników i pracowniczek, kursy, szkolenia, wolontariat pracowniczy czy kampanie społeczne. Być może w Twojej organizacji już się odbyła akcja lub kampania społeczna będąca częścią CSR-owej strategii danej firmy.
Zanim wejdziesz w tego rodzaju współpracę, warto zweryfikować, czy polityka firmy rzeczywiście jest realizowana w praktyce. Może się bowiem okazać, że odpowiedzialne społecznie zarządzanie to jedynie deklaracja, a pojedyncze akcje mają przykryć nieuważną na człowieka i planetę organizację pracy firmy. W ten sposób też można paść ofiarą greenwashingu, czyli zielonego oszustwa.
Warto podkreślić, że koncepcja CSR oraz reprezentujące ją normy i standardy to zjawisko bardzo pozytywne w obszarze biznesu. Poprzez nawiązywanie relacji gospodarczych z firmami realizującymi założenia CSR przyczyniasz się też do promocji tego zjawiska. Wpisując w przetargi kryteria społeczne i środowiskowe oraz wysoko punktując firmy działające w strategii CSR, promujesz zrównoważony i sprawiedliwy handel.
Więcej o społecznej odpowiedzialności biznesu w Polsce: http://odpowiedzialnybiznes.pl/.

Rzecznictwo ekologiczne
Wcześniej wymienione praktyki, dokumenty i postawy – takie jak: wskaźniki środowiskowe i społeczne w przetargach, ekoetykiety, wybieranie do współpracy firm zarządzanych w sposób odpowiedzialny i proekologiczny – przyczyniały się w przeszłości do zmian regulacji prawnych. Przykładem może być kampania na rzecz zakazu testowania kosmetyków na zwierzętach. W roku 2013, po wielu latach walki, Unia Europejska wprowadziła całkowity zakaz testowania produktów kosmetycznych na zwierzętach, w tym produktów gotowych, składników oraz kombinacji składników. Rozporządzenie zakazuje również wprowadzania ich na rynek Unii Europejskiej.
Instytucje kultury to platformy dystrybucji wiedzy mające ogromny kapitał symboliczny i krytyczny – dzięki czemu powinny lobbować na rzecz dokonywania odpowiednich zmian w prawie. Wraz z dobrymi praktykami, takimi jak realizowanie zielonych przetargów, mogą wpływać na regulacje prawne i przyczynić się do tego, że kryteria środowiskowe i społeczne będą obligatoryjne, a nie jedynie dozwolone. Instytucje te mogą też zawiązywać partnerstwa i sieci, by wspólnie oddziaływać na kształtowanie polityki proekologicznej w urzędach miejskich, wojewódzkich czy departamentach kultury.

Weronika Zalewska, Bez tytułu (Ćwiczenia z emisji głosu), mixed media, 2021

Krok trzeci:
Zielone zespoły

Jeśli uda Ci się zmienić funkcjonowanie Twojej instytucji na bardziej ekologiczne, wspieraj w tym procesie także inne miejsca pracy. Nie ma lepszej formy promocji ekologicznych instytucji niż dzielenie się swoim doświadczeniem. We współpracy z facylitatorami i facylitatorkami, trenerami i trenerkami, edukatorami i edukatorkami – możesz zorganizować międzyinstytucjonalne warsztaty. Przede wszystkim podziel się swoją wiedzą z uczestnikami i uczestniczkami kultury, aby w ten sposób realizować misję publiczną instytucji.