Przy projektowaniu nowej siedziby warto zwrócić uwagę na następujące kryteria, przygotowane przez Polskie Stowarzyszenie Budownictwa Ekologicznego:
1. Efektywne wykorzystanie zasobów, zwłaszcza nieodnawialnej energii i wody.
2. Zapewnienie zdrowego i komfortowego środowiska dla użytkowników(-czek) budynku.
3. Odpowiedzialność względem otoczenia i lokalizacji budynku.
4. Elastyczność i możliwość readaptacji budynku oraz instalacji i urządzeń w budynku jako sposoby na ochronę zasobów i oszczędność.
5. Zastosowanie systemów zarządzania budynkiem, monitorujących i sterujących urządzeniami oraz instalacjami w celu minimalizacji zużycia energii i innych zasobów.
6. Minimalizacja ilości produkowanych odpadów i recykling.
7. Unikanie toksycznych i innych szkodliwych emisji (zobacz).
8. Wykorzystanie do budowy materiałów przyjaznych dla środowiska, czyli spełniających m.in. jedno z kryteriów:
– wykonane z materiałów recyklingowych, odpadów rolniczych,
– przy ich produkcji nie są eksploatowane surowce naturalne,
– przy ich wytwarzaniu, niszczeniu czy naprawie minimalizowane jest negatywne oddziaływanie na środowisko,
– przy ich produkcji oszczędza się energię i wodę,
– przyczyniają się do zdrowego i bezpiecznego środowiska wewnętrznego,
– wyprodukowano je lokalnie.
Energooszczędna izolacja
Pozwala na ograniczenie strat ciepła i chroni przed przegrzaniem budynku. Może polegać na pogrubieniu termoizolacji albo zastosowaniu materiału o lepszej właściwości termicznej.
Energooszczędna wentylacja
Straty ciepła w budynku można ograniczyć poprzez grubość lub jakoś izolacji, minimalizację mostków cieplnych albo poprzez odpowiednią wentylację. W wielu istniejących budynkach wentylacja naturalna nie działa w odpowiedni sposób. Dlatego aby lepiej zarządzać jakością powietrza i temperaturą, warto zastanowić się nad wykorzystaniem wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła. Pozwala ona na kontrolowany wypływ i nawiew powietrza do budynku, łącząc je z wymianą ciepła w centrali wentylacyjnej. Jej działanie można opisać na takim przykładzie: zimne powietrze zasysane z zewnątrz przechodzi przez wymiennik ciepła i ogrzewa się od zużytego powietrza usuwanego z wnętrza budynku.
Pompa ciepła
Jest to system wykorzystujący energię zgromadzoną w gruncie, pobierający ciepło z powietrza zewnętrznego lub wykorzystujący energię hydrotermalną. Pompa ciepła obniża emisję CO2 i nie produkuje spalin. W budynkach nie ma palnego paliwa, a więc są one wówczas bezpieczne dla użytkowników i użytkowniczek. Pompy ciepła wymagają zasilania energią elektryczną – warto więc zwrócić uwagę na dostawców oferujących prąd ze źródeł odnawialnych.
Instalacja fotowoltaiczna
Pozwala na wytworzenie energii elektrycznej z promieniowania słonecznego – współpracuje np. z pompą ciepła, która wykorzystuje prąd wyprodukowany w ten sposób. Zaletą takiej instalacji jest fakt, że samodzielnie wytwarza się energię potrzebną do funkcjonowania budynku, dzięki czemu można obniżyć koszty eksploatacji (zobacz).
System do wody szarej
Woda szara to woda ściekowa, która wytwarzana jest podczas codziennych czynności – np. kąpieli czy mycia naczyń. W ramach systemu jej odzyskiwania woda z umywalki, prysznica czy zlewu przechodzi przez różne poziomy filtracji – tak że może być ponownie używana. Można ją wykorzystać w zasadzie do wszystkiego – także do picia. Istotnym wyzwaniem jest jednak sposób jej filtracji (zobacz).
Energooszczędna serwerownia
Modernizacja systemu klimatyzacyjnego może być przeprowadzona pod kątem wykorzystania ciepła z serwerowni do ogrzewania innych pomieszczeń. Nowoczesne systemy klimatyzacyjne umożliwiają także chłodzenie przy minimalnym zapotrzebowaniu na energię (zobacz).
Zaawansowane systemy sterowania i automatyzacja systemu energetycznego
Pozwalają one ograniczyć zużycie w tych częściach budynku, z których nikt nie korzysta (albo mało kto), bądź zoptymalizować wytwarzanie, rozprowadzanie i emisję ciepła w budynku. Warto wziąć pod uwagę systemy: optymalizujące jakość powietrza w pomieszczeniach przy minimalnym zużyciu energii, obniżające temperaturę ciepłej wody użytkowej czy sterujące oświetleniem (poprzez przyciemnianie lamp w zależności od światła dziennego i stopnia użytkowania pomieszczenia). Ruch osłon przeciwsłonecznych kontrolujących ilość ciepła i światła dostarczanych do budynku także może zostać zautomatyzowany (zobacz).
Kolor ścian
Przy planowanym remoncie można wybrać jasne i ciepłe kolory farb, które dobrze odbijają światło. Dają one wrażenie przestronności pomieszczeń i optycznie je powiększają.
Numer kroku: krok 3
Świadomy wybór dostawców rozwiązań informatycznych
Współpracuj z firmami, które dążą do obniżenia swojego śladu węglowego oraz wykorzystują energię ze źródeł odnawialnych. Powinny one kontrolować łańcuch dostaw do produkcji własnych towarów, tak aby uniknąć nadmiernej eksploatacji przyrody i ludzi. The Green Web Foundation umożliwia sprawdzenie, czy strona internetowa jest hostowana przez centrum danych, które pobiera prąd pochodzący ze źródeł odnawialnych. Z kolei strona Website Carbon oblicza ślad węglowy strony internetowej. Zestawienie etycznych alternatyw dla wielu technologicznych produktów można znaleźć tutaj.
Ekostrategia. Nie musisz wcale nazywać tego tak szumnie. To nie musi nawet być dokument o nazwie „strategia”. Zadbaj jednak o to, by w trzecim kroku zebrać w całym zespole wiedzę zdobytą na temat podejmowanych w różnych obszarach – zarówno tych programowych, jak i tych operacyjnych – działań, spojrzeć na nie przekrojowo, podzielić się refleksjami, wątpliwościami, sukcesami. Nazwijcie, co udało się Wam wspólnie osiągnąć, gdzie ekologia „przyjęła się” chętniej, a gdzie napotkała opory i jakiego rodzaju są to trudności. Czy wcześniejsze definicje lub kierunki myślenia wymagają jakiejś korekty, aktualizacji? Spiszcie te spostrzeżenia, wyraźnie zaznaczcie, co już udało się zrealizować i jakie cele stawiacie sobie na przyszłość. Praktyczna wiedza, którą udało się Wam zdobyć, jest niezwykle cenna. Podzielcie się tym doświadczeniem i wnioskami nie tylko ze swoim zespołem, lecz także z innymi organizacjami kultury i z szerszą publicznością.
Zobacz, jak robią to inni:
> Centrum kultury i sztuki HOME, Manchester (tekst w jęz. angielskim)
Sojuszniczy lobbing. Opracowanie ekostrategii to świetny moment na zacieśnienie sojuszu z innymi instytucjami i organizacjami kultury, zintensyfikowanie wspólnego lobbingu na rzecz systemowej zmiany. A może udałoby się to połączyć z wprowadzeniem kalkulatora emisyjności dedykowanego obszarowi kultury, z którego mogliby bezpłatnie korzystać pracownicy i pracowniczki, twórcy i twórczynie, jak również publiczność? Instytucje i organizacje kulturalne mogłyby wówczas skuteczniej śledzić swój ślad węglowy. Stanowiłoby to też szansę na lepsze zrozumienie mechanizmu jego powstawania – w przełożeniu na poszczególne organizacje, decyzje pojedynczego widza czy widzki oraz na sposób działania całej sfery działalności kulturalnej. Wspólne narzędzie pomiaru i nagłaśnianie konieczności minimalizowania negatywnego wpływu na środowisko pozwoliłoby też wyznaczyć wspólne cele redukcyjne na kolejne lata.
Wdrażanie rekomendacji i działań opcjonalnych
Na tym etapie mamy do dyspozycji raport z informacjami na temat stanu aktualnego i propozycje rozwiązań zmniejszających negatywny wpływ organizacji na środowisko. Poinformuj o raporcie wszystkich członków i członkinie zespołu. Konsultacje z pracownikami i pracowniczkami na temat sposobu przeprowadzenia zmian mogą usprawnić ten proces. Przydatny może się tu okazać zielony zespół (zobacz: ZIELONY ZESPÓŁ).
Przygotuj się na wieloetapowy i rozłożony w czasie proces wdrażania rekomendacji, a także zdecyduj, czy podejmiesz to wyzwanie samodzielnie, czy ze wsparciem szkoleniowym i doradczym z zewnątrz.